Martes, Abril 29, 2025

Dalubkatawan pala'y anatomiya

DALUBKATAWAN PALA'Y ANATOMIYA

bagong kaalaman, bagong salita
para sa akin kahit ito'y luma
na krosword ang pinanggalingang sadya
tanong sa Una Pahalang pa lang nga

Dalubkatawan, ano nga ba iyan?
Anatomiya pala'y kasagutan
sa sariling wika'y katumbas niyan
at gamit din sa medisina't agham

na sa pagtula'y magagamit natin
pati na sa gawaing pagsasalin
laksang salita ma'y sasaliksikin
upang sariling wika'y paunlarin

salitang ganito'y ipalaganap
di lang sa agham, kundi pangungusap
sa anumang paksang naaapuhap
sa panitikan ma'y gamiting ganap

- gregoriovbituinjr.
04.29.2025

* palaisipan mula sa pahayagang Pang-Masa, Abril 28, 2025

Lunes, Abril 28, 2025

Diskriminasyon (?) sa unang araw sa ospital

DISKRIMINASYON (?) SA UNANG ARAW SA OSPITAL

Abril 3, 2025 ng umaga nang isinugod namin si misis sa ospital. Hindi na niya maigalaw ang kanyang kanang braso, kamay, hita, binti hanggang paa.

Dinala siya sa Emergency Room. Nagkaroon na pala siya ng stroke, ayon sa mga doktor na tumingin sa kanya. Kaya pala, nasa likod ng kanilang jacket ay nakasulat ang Stroke Team.

Nandito rin kami sa ospital na ito ng 49 na araw noong Oktubre hanggang Disyembre 2024 dahil sa nakitang blood clot sa kanyang bituka. Makakalabas lang kami, ayon sa head ng billing section, pag nabayaran na namin ng buo ang hospital bill, at sa professional fees ng mga doktor ay kung papayag sila. Tumagal kami ng ilang araw pa sa ospital dahil upang mapapirmahan sa 14 doktor niya ang promissory note na magbabayad kami ng professional fee sa Enero 15, 2025, na nagawa naman. P2.1M sa hospital bill, at P900,000 sa professional fee ng mga doktor. Na P3M kung susumahin.

Bandang ikalima o ikaanim ng gabi ng Abril 3, dumating ang taga-inhouse billing ng ospital. Naroon si Mr. M. na head ng billing at si Ms. MA na staff doon. Sinabi nilang walang bakanteng kwarto, tulad ng sinabi ng taga-ER. Subalit kasunod noon ay sinabi niyang dahil walang kwarto, maaari kaming umalis at kumuha ng kwarto sa ibang ospital. Lohikal naman ang sinabi niya, kung hindi kami naospital doon noon.

Sa isip ko lang naman, sa isip ko lang: Noon kasing 49 days namin noong 2024, na-redtag na kami ng dalawang beses sa ospital, at nakalabas lang kami thru promissory note noong Disyembre 10, 2024.

Kaya marahil, naiisip ng mga ito, ito na naman ang dalawang ito na walang kadala-dala. Maraming utang at hindi makabayad sa tamang oras.

Marahil iyan ang nasa isip nila kaya nasabi nilang lumipat kami ng ospital dahil walang kwartong available. Hindi ba diskriminasyon iyan, o wasto lang ang sinabi nila upang hindi kami mahirapan sa pagbabayad?

Hindi lang ako ang kausap, bagamat sa akin nakatingin. Naroon din ang ka-officemate ni misis, at si misis mismo habang nakahiga. Pagkaalis ng mga taga-billing, napag-usapan namin ni misis iyon. Tanong niya, lilipat ba tayo? Na di ko agad nasagot.

Kung gagamitin ang emergency na sasakyan ng ospital tungo sa isang ospital, ayon sa taga-ER, P18,000.

Lumabas muna ako at naiwan ang ka-officemate ni misis na si R upang magbantay dahil isa lang ang pwedeng bantay sa ER.

Maya-maya, tinawag ako ni R na may kakausap sa akin. Si Dr. O na dating doktor ni misis, bakit hindi pa raw kami mag-decide na magpa-admit, maghintay lang ng kwarto. Dahil doktor iyon ni misis, sumang-ayon agad ako, at pumirma ng admission.

Maya-maya, dumating na rin ang kuyang panganay ni misis. Bandang ikasampu ng gabi ng Abril 3, nadala na si misis sa NeuroCritical Care Unit ng ospital. Di kami pwedeng magbantay at dadalaw na lang sa visiting hours.

04.28.2025

Pag di na ako nakatula

PAG DI NA AKO NAKATULA

sabi ko sa kanila, pag ako'y di na tumulâ
mag-alala na't baka may nangyari sa makatâ
baka ako'y naospital, patay na, o nawalâ
lalo't adhika ko, bawat araw may tulang kathâ

ngunit sino ba naman ang nagbabasa sa akin?
may pakialam ba sila sa tula ko't gawain?
madali lang naman nila akong balewalain
makatang laging tulala, na di dapat pansinin

nais ko lang sa manggagawa't bayan ay mag-ambag
ng aking kakayahang alay nang buong puso't tatag
lalo na't tula'y taoskamaong pagpapahayag
at pangarap kong bako-bakong daan ay mapatag

maraming salamat sa lahat, maraming salamat
habang itinutula ko anumang madalumat

- gregoriovbituinjr.
04.28.2025

Linggo, Abril 27, 2025

Asukal na ama

ASUKAL NA AMA 

ang tanong sa Dalawa Pababa
ay Sugar Daddy, ano nga kaya?
Asukal na Ama ba'y sagot ko?
sapagkat tinagalog lang ito

lahat muna'y aking sinagutan
mga tanong Pababa't Pahalang
at sa kalaliman ay nahugot
ang di agad natingkalang sagot

at di pala Asukal na Ama
kaytamis mang ngiti ng dalaga
Palabigasan ang Sugar Daddy
huthutan ng pera ng babae

parehong labing-isa ang titik
nasagot gaano man katarik
sa diwa ang metaporang iyon
sa palaisipang mapanghamon

- gregoriovbituinjr.
04.27.2025

* palaisipan mula sa pahayagang Abante, Abril 25, 2025, p.7

Sabado, Abril 19, 2025

Umuwi muna sa bahay

UMUWI MUNA SA BAHAY

Sabado, umuwi muna ako sa bahay
mula ospital, nang dito magpahingalay
naiwan ang dalawang pamangkin ni Libay
pati kanyang hipag na sa dalawa'y nanay

lumipas ang mahigit na dalawang linggo
ngayon lang umuwi sa bahay naming ito
agad nagwalis ng sala, kusina't kwarto
nagsaing, nagluto, naglaba na rin dito

sa umaga balak bumalik ng ospital
marahil, matapos kumain ng almusal
upang tupdin ang tungkulin sa minamahal
kung saan nakaratay na roong kaytagal

kailangan din nating magpahingang sadya
babangon muli upang loob ay ihanda
at sa aming kama'y muli akong nahiga
mata'y pinikit nang may inaalagata

- gregoriovbituinjr.
04.19.2025

Biyernes, Abril 18, 2025

Aparato

APARATO

dapat ay matuto rin tayong
basahin yaong aparato
at mabatid kung anu-anong
kahulugan ng linya rito

mahalaga ang pagmonitor
sa pasyente, anong blood pressure,
respiration rate, temperature,
heart rate, at iba't ibang sensor

lalo't si misis naospital
kayrami ring dapat maaral
lalo't dito pa'y magtatagal
habang ako'y natitigagal

dapat kong lakasan ang loob
ang dibdib ma'y saklot ng takot
pag-ibig sa sinta'y marubdob 
sana'y paggaling ay maabot

- gregoriovbituinjr.
04.18.2025

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://www.facebook.com/share/v/162x48EEmw/ 

Ako'y nauuhaw

AKO'Y NAUUHAW

"Ako'y nauuhaw!" sabi ni Hesus
habang nakabayubay siya sa krus
pangungusap na inalalang lubos
nang Semana Santa ay idinaos

"Ako'y nauuhaw!" ang pahiwatig
ni misis, habang siya'y nasa banig
ng karamdaman, akong umiibig
pinainom agad siya ng tubig

- gregoriovbituinjr.
04.18.2025