Sanlakas 28

PAGPUPUGAY SA IKA-28 ANIBERSARYO NG SANLAKAS

aking nakita'y lubusang pagsisilbi sa masa

mapanuri, palaban, talagang nakikibaka

silang Sandigan ng Kalayaan at Demokrasya

ng Sambayanan, saksi ako sa nagawa nila

isinilang sa gitna ng matinding debatehan

tumindig sa tama, iwinasto ang kamalian

wala sa dulo ng baril, di sa digmaang bayan

maitatayo ang mithing makataong lipunan

sinusuring mabuti ang sumusulpot na isyu

binabaka ang mali't kapalpakan ng gobyerno

naghahain pa ng kahilingang pabor sa tao

naghahapag ng solusyong dapat dingging totoo

patuloy sa pag-oorganisa ng aping madla

nakikipagkapitbisig sa uring manggagawa

nakikibakang tunay kasama ng maralita

naglilingkod sa kapwa, nasa puso ang adhika

at sa ikadalawampu't walong anibersaryo

ng Sanlakas, taospusong pagbati't pagsaludo

bahagi na kayo ng paglaki ko't pagtanda ko

kaya narito akong nagpupugay ng totoo

- gregoriovbituinjr.

10.29.2021

Kwento: Kahalagahan ng tubig

KAHALAGAHAN NG TUBIG

Maikling kwento ni Gregorio V. Bituin Jr.

Madalas, nag-iipon kami ng tubig sa malaking dram mula sa tubig-ulan upang may maipambuhos sa inidoro o kaya'y panglinis sa sahig at sasakyang pampasaherong dyip ng tiyo.

Isang araw, biglang nawalan ng tubig sa kahabaan ng kalsadang kinatitirikan ng aming mga bahay, kaya ang mga magkakapitbahay ay nagsipilahan sa pag-igib ng tubig sa isang posong binuksan ng barangay. Poso iyong ginagamit ng mga bumbero para maglagay ng tubig sa kanilang trak. Inaayos daw ang daluyan ng tubig sa kabilang kalsada dahil pulos kalawang ang lumalabas, sabi ng isang kapitbahay. Pag natapos na raw iyon ay saka magkakaroon ng tubig sa gripo.

Kami namang magkakapatid, naiwan naming nakabukas ang gripo kahit hindi tumutulo. Umaasang pag pumatak na ang tubig sa gripo ay may tubig na. Nakipila rin kami, at nagdala ng mga balde upang maigiban ng tubig.

Kinagabihan, nakatulugan na naming magkakapatid na hindi naisasara ang gripo sa lababo at sa banyo.

Nagising kami ng madaling araw na umawas na ang tubig sa dram sa banyo. Tulo naman ng tulo ang tubig sa lababo gayong walang anumang nakasahod na timba o palanggana. Buti na lang at nagising si Itay. Pinatay niya ang mga gripo. Nagising din kami. Nasermunan kami ni Itay. "Kayong mga bata kayo, bakit iniwan ninyong nakabukas ang gripo? Tulo tuloy ng tulo ang tubig at umawas pa sa ating sahig."

"Hala, linisin ninyo iyan," sabi ni Itay. Kaya kinuha naming magkapatid ang map. Ako ang gumamit ng map habang ang kapatid kong mas bata sa akin ang kumuha ng palanggana upang doon pigain ang tubig sa map.

Yaon namang tubig-ulan sa dram ay ginamit din namin upang tuluyang luminis ang sahig, di lang malapit sa banyo kundi sa sala. Kumuha kami ng tubig-ulan, nilagay sa timbang may sabon, at ibinuhos namin sa sala upang walisin at tuluyang linisin ang sahig.

Nakita iyon ni Itay. "Bakit kayo nagbuhos ng ganyan?"

"Tubig-ulan naman po iyan, 'Tay. Libre galing sa langit," ang sabi ko.

"Nangangatwiran ka pa. Porke ba libre ang tubig ay aaksayahin na lang ninyo?" ang sabi ni Itay. "Kung tubig dagat iyan o tubig sa ilog, libre iyan. Subalit pag nasa gripo na, libre pa ba iyan? May bayad na iyan, at dapat lagi tayong may nakahandang pambayad diyan. Baka pag nawalan tayo ng tubig, aba'y malaking perwisyo iyan! Di tayo makakaligo, di makakainom ng tubig, di makakapagsaing. Aba'y pag hindi ginagamit ang gripo, isara ninyo!"

Tinandaan namin ang sinabi ni Itay, dahil tama siya. Kung libre ang tubig ay gamitin namin ng tama. Kung may bayad ang tubig, lalo nang dapat naming gamitin ng tama. Dahil ang mahirap ay kung mawalan kami ng tubig.

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Oktubre 16-21, 2021, pahina 17.

Samutsaring nilay

SAMUTSARING NILAY

ang alapaap animo'y muling napagmamasdan

subalit nakatitig lamang pala sa kawalan

habang siko'y nasa pasimano ng durungawan

ay kung anu-ano ang sa isip ay nag-indakan

O, daigdig, manggagawa'y dapat magkapitbisig

upang uring mapagsamantala'y mapag-uusig

ang impit at daing ng mga api'y naririnig

hustisyang asam sa puso ng dukha'y nananaig

minsan, una kong tira'y e4, opening Ruy Lopez

paano pag nag-Sicilian ang katunggali sa chess

imbes na nag-e5 ay c5 ang tirang kaybilis

ani Eugene Torre, ang buhay nga'y parang ahedres

O, kalikasan, bakit ka nila pinabayaan?

bakit karagatan mo'y nagmistulang basurahan

bakit ba dapat alagaan ang kapaligiran

wala mang pakialam ang tao sa kapwa't bayan

- gregoriovbituinjr.

10.28.2021

Engels at Rizal sa London

ENGELS AT RIZAL SA LONDON

may tula si Rio Alma tungkol sa pagkikita

nina Friedrich Engels at Jose Rizal, sa London pa

na pag iyong nabasa'y tila ka mapapanganga

na sa pag-uusap nila'y parang naroroon ka

anong tindi ng dayalogo ng dalawang iyon

kay Rizal, dapat unahin muna ang edukasyon

kay Engels, nirespeto si Rizal sa pasyang iyon

subalit binanggit bakit dapat magrebolusyon

at sa huli, nagkamayan ang dalawang dakila

ngunit nang maghiwalay, may binulong silang sadya

na di na nadinig ng isa't isa ang salita

bagamat batid natin bilang nagbabasang madla

at ngayon, sa webinar ni Dr. Ambeth Ocampo

ay sinabing baka nagkita ang dalawang ito

nagkasabay sa London silang sikat na totoo

kung aaralin natin ang kasaysayan ng mundo

wala pang patunay na nag-usap nga ang dalawa

bagamat magkalapit ang tinutuluyan nila

nasa Primrose Hill si Rizal,  sa inupahan niya

kay Engels ang layo'y sandaan limampung metro pa

kaya iniskrin shot ko ang isang slide ni Ambeth

upang magsaliksik baka may ibang kumalabit

sabihing may katibayang nag-usap silang higit

at nang sa aking balikat, ito'y di ipagkibit

- gregoriovbituinjr.

10.27.2021

* litrato ay screenshot sa nadaluhan kong webinar na isa sa tagapagsalita ay si Dr. Ambeth Ocampo, Session 2 ng Ilustrado Historiography ng Philippine International Quincentennial Conference, October 26, 2021

* datos mula sa isang aklat ng tula ni Rio Alma (na di ko na matandaan ang pamagat)

* https://www.pna.gov.ph/articles/1072710

Pambansang utang

PAMBANSANG UTANG

utang ng utang, nakikinabang ba'y buong bansa

o ito'y para sa pag-unlad ng tuso't kuhila

at tubò ng korporasyon nilang dinadakila

ngunit bakit naghihirap pa rin ang laksang dukha?

pambansang utang, inutang nila mula pa noon

may utang ka, ako, ang isisilang pa lang ngayon

sa piso, umabot nang higit labing-isang trilyon

sa dolyares ay dalawang daan, tatlumpung bilyon

kanino ba tayo umutang ng ganyang salapi

upang magkautang din ang sunod na salinlahi

utang ng gobyerno, apektado ang buong lipi

gobyernong papalit-palit, bakit ganyan ang gawi

pambansang utang ay para ba sa pag-unlad nino?

bakit naghihirap pa rin ang karaniwang tao?

bakit una'y pag-unlad ng tulay, at di ng tao?

obrerong gumawa ng tulay, dukha pa rin, oo

sa webinar na dinaluhan ko'y may panawagan:

kanselahin o ibasura ang di mabayarang

utang, kanselahin pati ilehitimong utang

higit dito'y dapat tigil na ang pangungutang

sa United Nations ay itayo sa loob nito

ang isang mekanismong dapat na komprehensibo

hinggil sa isyu ng utang, i-awdit ding totoo

ang nagpautang at ang nangungutang na gobyerno

pagbubuo at paglalatag ng pandaigdigan

at pambansang balangkas, pati mga patakaran

ukol sa pangungutang at pagbabayad ng utang

na demokratiko't sa batayang makatarungan

sanggol ka pa'y kaylaki na ng utang ng ina mo

sino bang magbabayad ng inutang ng gobyerno

o ang inutangan yaong may utang na totoo

ah, ganitong sistema'y dapat tuluyang mabago

- gregoriovbituinjr.

10.27.2021

* mga litrato mula sa PowerPoint ng dinaluhang webinar

Pagkatha

PAGKATHA

totoo nga bang sa maraming taludtod at saknong

ako'y pawang paglalarawan ng kutya't linggatong

tulad ng sinulat ni Balagtas sa obra noon

na kayraming inililibing ng walang kabaong

datapwat di totoo ang kanilang haka't bintang

madalas ilarawan ko'y bagay na karaniwan

pati mga nangyayari sa klima't kalikasan

di pulos damdamin, emosyon, dusa't kalungkutan

kayraming paksa sa paligid, ilibot ang mata

natumbang puno ng saging, ipil, kalumpit, mangga

bulalo, adobo, manggagawa, pabrika, silya

mga konsepto tulad ng panlipunang hustisya

anong mga balita't nagaganap sa paligid

karapatang pantao, tokhang, sa dilim binulid

isda sa laot, kalabaw, ibon sa himpapawid

tabak, rebolber, Supremo, sugod, mga kapatid

makinig sa radyo, masdan mo ang kapaligiran

kahit sa paghimbing, paksa'y napapanaginipan

babangon bigla, magsusulat, madaling araw man

habang sariwa pa ang nagsasayaw sa isipan

- gregoriovbituinjr.

10.26.2021

Pagkakaisa

PAGKAKAISA

may agad akong nagunita nang mabasa iyon

kasabihang sa buhay ay may prinsipyadong layon

mula sa Etiyopya, animo'y tula at bugtong

ang: "When "When spider webs unite, they can tie up a lion."

na maikukumpara sa nabasa ko ring taos

ito'y: "Workers of the world, unite! You have nothing to lose

but your chain," kung manggagawa nga'y magkaisang lubos

puputlin nila ang kadena ng pagkabusabos

kung magkapitbisig tulad ng sapot ng gagamba

magagapos nila ang leyong mapagsamantala

at sa pang-aapi sa masa'y di na makadamba

tulad ng pagtapos sa paghahari ng burgesya

dahil Tao'y tao, ating kapwa, may karapatan

tulad ng mga manggagawang aliping sahuran

kung walang manggagawa, wala tayong kaunlaran

kanilang mga kamay ang nagbuo ng lipunan

sapot ng gagamba'y ihanda nating buong giting

upang igapos ang leyong dahilan ng ligalig

manggagawa, magkaisa, mensahe'y iparating

upang bulok na sistema'y palitan na't malupig

- gregoriovbituinjr.

10.25.2021

#LaborPowersa2022

#ManggagawaNamansa2022

* ang litrato ay screenshot mula sa yutyub

Ayoko

AYOKO

ayokong magtila nalaglag na mumo sa pinggan

na imbes kainin mo'y pakain na lang sa langgam

o patuka sa manok, o ng mga sisiw pa lang

ayokong maging mumo, tiyan ay di nakinabang

ayoko sa isang buhay na walang katuturan

na hanap sa akin ay manahimik sa tahanan

na dinistrungka na ang iwi kong puso't isipan

na pulos kain, tulog, ligo, nasa palikuran

ayoko sa paraisong pawang kapayapaan

di pa ako patay upang pumayapang tuluyan

buti pa sa putikan at impyernong kalunsuran

dahil may katuturan ka sa ipinaglalaban

ayokong mapag-iwanan lamang ng kasaysayan

na buhay ka nga sapagkat humihinga ka lamang

buti pa ang tae ng kalabaw na nadaanan

na magagamit mo pang pataba sa kabukiran

ayokong ako'y di ako, nasa ibang katawan

tunay na ako'y wala, nasa ibang katauhan

ang hanap nila sa akin ay ibang tao naman

nais ko ang tunay na ako, na dapat balikan

- gregoriovbituinjr.

10.23.2021

Reynante Jamili, kampyong Pinoy boxer

REYNANTE JAMILI, KAMPYONG PINOY BOXER

(Ang Pilipinong nilabanan sina Manny Pacquiao, Erik Morales, at Juan Manuel Marquez)

Reynante Jamili, Pinoy Boxer na kampyon noon

na nakalaban ang magigiting ding mga kampyon

lalo na sa tatlong hari ng featherweight division

na nagkampyon naman sa kani-kanilang panahon

kayganda ng rekord ng kampyon nating boksingero

sa limampu't isang laban ay walo lang ang talo

at apatnapu't tatlong laban ang naipanalo

kung saan mga na-knockout niya'y tatlumpu't tatlo

sa Games and Amusements Board ay tinanghal siyang kampyon

habang nagtagumpay maging Super Bantamweight Champion

doon sa Oriental Pacific Boxing Federation

ngunit sa nasabing tatlong hari'y nabigo noon

lumaban muna kay Erik "El Terible" Morales

sunod ang kababayang Manny Pacquiao na kaybilis

na nagpatumba kay Jamili'y suntok na matulis

lumaban din kay Juan Manuel "Dinamita" Marquez

sa tatlong hari'y pulos knockout ang inabot doon

si Barrera'y isa pang hari sa featherweight noon

na di niya nakalaban sa nasabing dibisyon

natalo man sa magagaling, tunay pa ring kampyon

tingnan lang ang boxing record, aba'y bibilid tayo

knockout percentage niya'y pitumpu't pitong porsyento

salamat, Jamili, sa Pinoy boxing ay ambag mo

di ka dapat malimot pagkat kampyon kang totoo

- gregoriovbituinjr.

10.22.2021

Mga Pinaghalawan:

https://en.wikipedia.org/wiki/Reynante_Jamili

https://boxrec.com/en/boxer/5241

https://youtu.be/gy6N9fyNlQ8

https://youtu.be/USBP7XsETvQ

https://youtu.be/yk9C8wViXu8

Pacquiao, Marquez, Morales, and Barrera The Great Four:

https://www.youtube.com/watch?v=L3D-twWxwxQ

* litrato mula sa Youtube, nante Reynante Jamili vs Juan Manuel Marquez, Oct. 22, 2000

Paraiso

PARAISO

natanaw mo bang parang paraiso ang paligid,

kabukiran, kagubatan, ang ganda nga'y di lingid

kabundukan, sariwang hangin ang sa iyo'y hatid

ulap na humahalik sa langit ay di mapatid

kung may sakit ka't nagpapagaling, maganda rito

di habang kayraming dapat tugunang mga isyu

mas maganda pa ring kapiling ang uring obrero

nakikibaka't buhay ay handang isakripisyo

ah, mas nais ko pa rin ang putikan sa lansangan

di man paraiso, impyerno man ang kalunsuran

upang magsilbi sa uring manggagawa't sa bayan

kaysa tahimik na buhay at walang katuturan

mas mabuti pang nakakuyom at taas-kamao

kaysa kamaong di maigalaw sa paraiso

may buhay ka nga, may hininga, katawan at ulo

humihinga ka lang ngunit walang buhay sa mundo

- gregoriovbituinjr.

10.21.2021

Manggagawa, Pangulo ng bansa

MANGGAGAWA, PANGULO NG BANSA

isang bus driver si Pangulong Nicolas Maduro

ng bansang Venezuela, tunay na lider-obrero

guro sa primarya ang sa Peru'y kumandidato

at nanalo, siya si Pangulong Pedro Castillo

obrero sa pabrikang metal, lider-unyonista

yaong pangulo ng Brazil na si Lula da Silva

manggagawa rin ang naging Pangulo ng Bolivia

na si Evo Morales, nakatatlong termino na

ipinanalo ng kanilang mamamayang dukha

at ng kapwa nila mahihirap na manggagawa

di trapo, di elitista ang namuno sa bansa

di mayayamang bobotante ang turing sa madla

totoong lider ang nais ng mga mamamayan

na talagang maglilingkod sa madla't buong bayan

sa atin, manggagawa'y tumakbo sa panguluhan

sa katauhan naman ni Ka Leody de Guzman

bayan ay sawa na sa dinastiya't mga trapo

na nanggaling sa iisang pamilya't apelyido

huwag na sa trapong yaong dukha'y laging dehado 

manggagawa naman ang iboto nating pangulo

- gregoriovbituinjr.

10.19.2021

Mga pinaghalawan:

https://www.nbcnews.com/storyline/venezuela-crisis/nicolas-maduro-path-bus-driver-venezuelan-president-n788121

https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57941309

https://en.wikipedia.org/wiki/Evo_Morales

https://edition.cnn.com/2016/03/17/world/lula-da-silva-profile/index.html

https://www.youtube.com/watch?v=QSehQ5sbxBs

Salin ng tula kay Che

SALIN NG TULA KAY CHE

Salin ng isang tula mula sa fb page ng End the Blockade of Cuba:

"Alam na alam kong babalik ka

Na uuwi ka mula sa kung saan

Dahil hindi napapatay ng kirot ang mga pangarap

Dahil walang hanggan ang pagmamahal at

Ang mga nagmamahal sa iyo'y di ka nalilimutan" (malayang salin ni Gregorio V. Bituin Jr., 10.19.2021)

Noong Oktubre 17, 1997. Ang mortal na labi ni Che Guevara at ng kanyang mga kasama ay inilibing sa Santa Clara. Matapos ang huling pagpupugay parangal, na pinangunahan ng kanyang pangalawa sa Pagsalakay, na si Ramiro Valdés Menéndez, ang Kumander ng Rebolusyon, na pinagkatiwalaan ng misyon na hanapin ang labi ng mga napaslang na gerilya at ibalik sila sa kanilang bayan, kung saan iniwan ni Che patungo sa Plaza de la Revolución na nagdadala ng kanyang pangalan.

Doon, hinihintay siya ni Punong Kumandante Fidel Castro, na tiyak na itatalaga ni Che ang huling pagninilay sa kanya, tulad ng ipinangako niya sa kanyang sulat ng pamamaalam.

Langgam

LANGGAM

nabidyuhan kong isang butil ng kanin ang pasan

ng mga langgam habang sila'y nasalubong naman

ng iba pang langgam na wari'y nagkukumustahan

tila rin nagtanungan, ang butil ba'y galing saan?

mga langgam ay nawala na sa aking paningin

pagkat nagsisuot na sila roon sa ilalim

upang imbakin ang butil sa kanilang kamalig

ito ang sa araw at gabi'y kanilang gawain

ang ibang langgam, butil ay nais ring makakuha

upang sa tag-ulan ay may makakain din sila

kayraming laglag na mumo sa sahig at sa mesa

tulong-tulong at bayanihang papasanin nila

sa kanila ikinukumpara ang manggagawa

kaysisipag, nililikha'y ekonomya ng bansa

kayod-kalabaw na araw-araw gawa ng gawa

pag-unlad ay likha ng kamay nilang mapagpala

- gregoriovbituinjr.

10.18.2021

* ang bidyo ay nasa kawing o link sa FB page na https://www.facebook.com/740781273289142/posts/809324259768176/

Sa araw upang mapawi ang kahirapan

SA ARAW UPANG MAPAWI ANG KAHIRAPAN

(Oktubre 17 - International Day for the Eradication of Poverty)

ngayon ang araw upang wakasan ang kahirapan

dineklara ng UN, araw na pandaigdigan

deklarasyon itong di natin dapat kaligtaan

dahil ito ang adhika ng dukhang mamamayan

sino nga bang aayaw sa ganitong deklarasyon

baka ang mga mapagsamantala pa sa ngayon

upang tumubo ng tumubo, masa'y binabaon

sa hirap, ani Balagtas nga'y sa kutya't linggatong

"Wakasan ang kahirapan!" yaong sigaw ng dukha

"Lipunan ay pag-aralan!" anang lider-dalita

ito rin ang panawagan ng uring manggagawa

at misyon din ng United Nations sa mga bansa

kaya ngayong araw na ito'y ating sariwain

ang panawagang ito ng maraming ninuno natin

mga lider-maralitang talagang adhikain:

wakasan ang kahirapan at sistema'y baguhin

- gregoriovbituinjr.

10.17.2021

* litrato mula sa Uring Manggagawa FB page noong Oktubre 16, 2016

* ikalawang litrato mula sa google

Inemuri

INEMURI

sa atin, pag nahuling natutulog sa trabaho

baka di lang sitahin, sibakin pa ang obrero

kaya ka raw nasa trabaho'y upang magtrabaho

dahil sayang lang daw ang sa iyo'y pinapasweldo

sa Japan, ang matulog sa trabaho'y karaniwan

tinuturing na tanda ng sipag at kapaguran

bilang manggagawa, ang ganito'y patunay lamang

na sila'y tao rin, di makina sa pagawaan

ang tawag dito ng mga Hapon ay "inemuri"

na kung ating pakikinggan ay tunog "In Memory"

dahil ba sa pagtulog, may nagunitang sakbibi

ng lumbay, maganda'y kung napanaginip ang kasi

diwa ng inemuri'y di ubra sa ating bayan

sa loob ng walong oras kang nasa pagawaan

ang turing sa nagtatrabaho'y aliping sahuran

kung nais mong matulog, umuwi ka ng tahanan

subalit inemuri'y kailangan din sa atin

lalo't sitwasyon ng babaeng manggagawa natin

mula sa pabrika, sa bahay pa'y may trabaho rin

siyang tunay, silang nagtitiis sa double burden

ang diwa ng inumeri ay pagpapakatao

kailangan ng malalimang pang-unawa rito

lalo't kalagayan ng kanilang mga obrero

na talagang napapagod din sa pagtatrabaho

unawain at gamitin ang diwang inemuri

sakaling napaidlip ang manggagawa't nahuli

huwag sibakin agad ang pagod na trabahante

gisingin at pagsabihan ang obrerong nasabi

- gregoriovbituinjr.

10.14.2021

* ang dalawang litrato ay screenshot mula sa youtube

Kinagigiliwang awit

KINAGIGILIWANG AWIT

bumabalik ako sa kinagigiliwang awit

pag nakikita ko ang nangyayari sa paligid

pag nakakaramdam ng di inaasahang sakit

pag tila may mga luhang sa mata'y nangingilid

kinagigiliwang awit nga'y binabalikan ko

lalo na't buong lungsod ay lumubog sa delubyo

lalo na't lumutang sa basura ang bayang ito

lumubog ang mga bahay, ang nasalanta'y libo

tinuring na pambansang awit sa kapaligiran

inawit ng bandang ASIN para sa kalikasan

makabagbag-damdamin para sa kinabukasan

paalala sa ating paligid ay alagaan

saksi ako sa Ondoy nang ito nga'y nanalasa

sumama sa Tacloban nang Yolanda'y nanalanta

at sa Climate Walk tungong Tacloban galing Luneta

awit ng ASIN nga'y inspirasyon at paalala 

kaya ngayong nananalasa ang bagyong si Maring

muli nating alalahanin ang awit ng ASIN

"Masdan mo ang kapaligiran," anong dapat gawin

ang mga tao sa Providence sana'y ligtas na rin

- gregoriovbituinjr.

10.11.2021

* litrato mula sa google

Labor Power sa 2022

LABOR POWER SA 2022

kung sawang-sawa ka na sa political dynasties

na laging naluluklok habang masa'y nagtitiis

sa hirap at pagsasamantala ng mga burgis

may pag-asa pa, sa MANGGAGAWA tayo'y magbigkis

kung sawang-sawa ka nang mamayagpag muli'y trapo

naluluklok ay pamilyang iisang apelyido

anong napala sa tradisyunal na pulitiko?

nganga ang bayan, nais ba nating laging ganito?

laging elitista't mayayaman ang naluluklok

pati artistang sumayaw lang, nalagay sa tuktok

tingin nila sa masa'y tagaboto't tagaluklok

dapat nang mapatid ang ganitong sistemang bulok

panahon nang ikampanya natin ang manggagawa

at iluklok natin ang kandidato ng paggawa

silang dahilan upang umunlad ang mga bansa

walang pag-unlad sa buong mundo kung sila'y wala

kung walang manggagawa, walang tulay at lansangan

sa Makati ay walang gusaling nagtataasan 

walang gusali ang Kongreso, Senado, Simbahan

walang nakatayong White House, Kremlin o Malakanyang

nilikha ng manggagawa ang mga ekonomya

umikot ang dolyar, ang piso, ang maraming kwarta

sila ang gumagawa kaya bansa'y kumikita

manggagawa ang nagpapaikot ng mundo, di ba?

kaya panahon namang manggagawa ang iluklok

at ang mga political dynasties ay ilugmok

lider-manggagawa ang ating ilagay sa tuktok

upang tuluyang mapalitan ang sistemang bulok

isang sistemang nagdulot ng pagsasamantala

ng tao sa tao kaya maraming aping masa

panahong nang ilugmok ang elitista't burgesya

na nagpanatili lang ng dusa't hirap sa masa

si Ka Leody de Guzman ang ating kandidato

sa susunod na halalan, tumatakbong pangulo

batikang labor leader, mapangahas, matalino

kasangga ng manggagawa't ng karaniwang tao

si Atty. Luke Espiritu sa senado naman

na maraming unyon ang pinanalo't tinulungan

silang dalawa ang kandidatong maaasahan

sigaw ng manggagawa'y dinggin: MANGGAGAWA NAMAN!

- gregoriovbituinjr.

10.11.2021

Ayon kay Pythagoras

AYON KAY PYTHAGORAS

isang paham sa kasaysayan ang sadyang lumabas

na sa karunungang pinakita'y talagang pantas

matematisyan o sipnayanon si Pythagoras

na kung suriin ang kanyang aral ay mawawatas

naging sikat dahil sa Pythagorean theorem

sa tatsulok, tatlong gilid ay sukating taimtim;

marami rin siyang winikang kung ating maatim

ay magsisilbing gabay kahit na ito'y malalim

si Pythagoras ay Griyegong nagmula sa Samos

na nagpayo sa ating huwag magpadalos-dalos;

kung galit ka'y huwag basta magsalita't kumilos

kung wala sa wastong isip ay manakit ngang lubos

pag batas daw ay kailangan na ng mamamayan

ay saklaw na nito't di na akma sa kalayaan;

sa anupamang bagay, sarili'y dapat igalang

walang malaya na sarili'y di kayang rendahan

may dyometriya sa pagtipa ng lira't gitara

at sa agwat ng mga espero ay may musika;

mabuting tahimik kaysa salitang walang kwenta

na sa kapwa'y magdulot lang ng ligalig o dusa

mas pinag-iisipan natin anong ipapakli

sa salitang pinakaluma't pinakamaiksi

na madalas itugon sa tanong: Oo o Hindi

pinag-iisipan nang di tayo nagmamadali

mga kaibigan ay kasama sa paglalakbay

na makatutulong sa atin sa ligaya't lumbay;

kahinahunan ay batay sa isipang matibay

upang diyalektiko tayong magsuri't magnilay

ilan lamang iyan sa mga aral na binigkas

ng sikat na sipnayanon, ngalan ay Pythagoras

ating pag-aralan ang mga sinabi ng pantas

baka magamit natin tungo sa magandang bukas

- gregoriovbituinjr.

10.11.2021

* litrato mula sa google

Kwento sa taksi

KWENTO SA TAKSI

kwento ng kapwa manggagawa sa puso ko'y tagos

tanong sa taxi driver, sinong ibobotong lubos

sagot sa kanya, sa lesser evil, baka walang loss

kaysa di kilala, sa hirap di tayo matubos

ilang eleksyon nang pinili mo ay lesser evil?

may napala ba ang bayan sa mga lesser evil?

wala, di ba? bakit iboboto'y demonyo't sutil

huwag bumoto sa mga demonyo't baka taksil

may tumatakbong manggagawa sa pagka-pangulo

si Ka Leody de Guzman, isang lider-obrero

sagot niya, di naman kilala ang tumatakbo

maging praktikal tayo, hindi siya mananalo

ilang beses ka nang naging praktikal sa halalan

kahit alam mong demonyo'y pagkakatiwalaan

sa pagka-pwesto ba nila'y may napala ang bayan?

sagot niya, wala kasing ibang maaasahan

ngayong halalan, may nagbukas na bagong pag-asa

ang katulad mong manggagawa ay tumatakbo na

kung mga manggagawang tulad mo'y magkakaisa

lider-obrero ang pangulo sa bagong umaga

- gregoriovbituinjr.

10.10.2021

* maraming salamat kay kasamang Larry sa kwentong ito

* maraming maraming salamat din po sa litrato mula sa pesbuk

Pamumuno

PAMUMUNO

pag binigyan ka ng pambihirang pagkakataon

ng kasaysayan upang mamuno, kunin mo yaon

huwag mong tanggihan pagkat para sa iyo iyon

kusa mong tanggapin ang sa kakayahan mo'y hamon

sayang ang mga pagkakataong pinalalampas

di naman mula kay Eba ang bigay na mansanas

o kaya'y ang binantayan ni Juan na bayabas

huwag kang mahiya, kaya mong mamuno ng patas

iyan ang tangan kong prinsipyo't ipinapayo ko

pambihirang pagkakataon ba'y tatanggihan mo?

huwag mong hayaang liparin lang ng hangin ito

tanggapin ang pagkakataong dumapo sa iyo

lalo't mamumuno't magsisilbing tapat sa bayan

di tumulad sa ibang nagpapalaki ng tiyan

kain, tulog, at pulos bisyo lamang sa katawan

pamumuno naman ay iyo ring matututunan

mag-aral ka, at ilibot sa paligid ang mata

lipuna'y suriin, makisalamuha sa masa

kung may pagkakataong mamuno, tanggapin mo na

tanging payo'y maging patas at makatarungan ka

- gregoriovbituinjr.

10.09.2021

Ang layon

ANG LAYON

sabi ng kasama, bumalik na akong Maynila

dahil maraming tungkulin kaming dapat magawa

akong sekretaryo heneral nga'y dapat bumaba

upang mga samahan ay atupagin kong sadya

tiyaking gumagana ang bawat organisasyon

tiyaking tinutuloy ang mga programa't bisyon

walang problemang balikatin kong muli ang layon

ngunit pakasuriin muna ang aking sitwasyon

ang una, di ganoon kadali ang kahilingan

di naman ako nagbakasyon lang sa lalawigan

na-covid na, namatay pa ang hipag at biyenan

tapos si misis ay basta ko na lang ba iiwan?

sa ilang samahan ako'y sekretaryo heneral

sa grupong dalita't dating bilanggong pulitikal

kalihim ng Kamalaysayan, grupong historikal

mga tungkulin kong niyakap kapantay ng dangal

di pa maayos ang lahat, ngunit gagampan pa rin

pagkat ako'y dedikado sa yakap na mithiin

di ako sumusuko sa pagtupad sa tungkulin

subalit kalagayan ko sana'y pakasuriin

sa Kartilya ng Katipunan ay nakasaad nga

anya, "Sa taong may hiya, salita'y panunumpa,"

kaya dapat kong gampanan ang aking sinalita

kung ayaw kong lumabas na taong kahiya-hiya

hintay lang, mga kas, at maaayos din ang lahat

nanghihina pa ang leyon, na layon ay matapat

ayokong bumabang kalusugan ko'y di pa sapat

ngunit nasaan man ako, sa layon ay tutupad

- gregoriovbituinjr.

10.09.2021

Pula

PULA

biglang nauso sa pesbuk ang pink o kalimbahin

kaya di na masasabing dilawan ang imahen

ng balo ng lider na anong galing at butihin

na tumatakbo upang mamuno sa bayan natin

habang nais kong pintahan ng pula ang paligid

bilang kaisa ng manggagawa nating kapatid

dahil kapwa nila manggagawa'y nais mapatid

ang sistemang bulok ng mga dinastiya't ganid

ang sigaw ng mga obrero: "Manggagawa Naman!"

tumatakbong pangulo si Ka Leody de Guzman

at Atty. Luke Espiritu, senador ng bayan

oo, Manggagawa Naman sa ating kasaysayan

lider ng Bukluran ng Manggagawang Pilipino

o BMP ang dalawang magigiting na ito

na ipinaglaban ang mga isyu ng obrero

akong naging istap ng BMP'y saksing totoo

kaya ako'y naritong kaisa sa minimithi

ka-kapitbisig ng manggagawa bilang kauri

upang sistema ng mga trapo'y di manatili

dati rin akong manggagawa, talagang kalipi

manggagawa ang dahilan ng mga kaunlaran

umukit ng mundo't ekonomya ng bayan-bayan

kung wala sila'y walang tulay, daan, paaralan,

walang gusaling matayog, Simbahan, Malakanyang

kaya aking ipipinta ang matingkad na pula

kaysa malabnaw na kulay,  kalimbahin ng iba

ang nais ko'y lipunang walang pagsasamantala

ng tao sa tao dulot ng bulok na sistema

pula sa ating bandila'y tanda ng kagitingan

at di pagsirit ng dugo, digmaan, kamatayan

pulang tanda ng pag-ayaw sa mga kaapihan

tulad ng ginawa ng mga bayani ng bayan

- gregoriovbituinjr.

10.08.2021

Talinghaga

TALINGHAGA

malasa pa ba sa dila ang mga talinghaga

habang naririto't nagpapagaling sa hilaga

habang sa hangin ay lutang ang amoy ng nilaga

habang tinitiyak na naiinitan ang baga

anuman ang lasa ng talinghagang nalilirip

ito ma'y asukal sa tamis o apdo sa pait

dapat kahit maysakit ay wasto ang naiisip

at di napupunit tulad ng damit na gulanit

ako'y langay-langayan sa Pulo ng Makahiya

pinamumunuan ang kawan ng laksang kawawa

na nais maghimagsik laban sa trapong kuhila

pagkat nagdala ng salot na dapat lang mapuksa

bakit agila ang sa mga isda'y mamumuno

tanong ng pipit at mayang tila magkalaguyo

bakit trapong nahalal ay balimbing at hunyango

may kapayapaan ba kung pag-ibig ay maglaho

ano ang talinghaga sa kwento ng maglalatik

kung may makatang lagi nang nakaapak sa putik

maiging nasusulat, talinghaga'y natititik

upang sa bungad pa lang ng akda'y nakasasabik

- gregoriovbituinjr.

10.08.2021

Dalumat

DALUMAT

patuloy pa ring bumabangon sa pusod ng sindak

dahil sa salot na laksang buhay na ang hinamak

tila ba ang kasalukuyan ay puno ng lubak

na hinaharap ay di batid saan masasadlak

magagawa lang ba natin, tayo'y magkapitbisig?

sama-samang kumilos upang salot ay malupig?

ngunit paano? subalit dapat tayong mang-usig

may dapat bang managot? anong dapat nating tindig?

may takot na sa virus sa bawat nitong kalabit

dinggin mo sa pagamutan ang laksa-laksang impit

ang bawat daing nila sa dibdib mo'y gumuguhit

ito bang sangkatauhan ay patungo sa bingit

at kapag nagising pa sa umaga'y pasalamat

patuloy lang sa ginagawa habang nakadilat

pagtulog sa gabi'y walang alalahaning sukat

pagkat tanggap na ng loob ang dating di dalumat

- gregoriovbituinjr.

10.07.2021

Sa laot

SA LAOT

nilulumot ang mga anino sa guniguni

habang nakamasid ang mga sirena sa tabi

palubog na ang araw at malapit nang gumabi

at dumaan ang siyokoy na tila nagmumuni

nais kong sisirin ang kailaliman ng dagat

upang galugarin ang lugar na di ko masukat

ay, naglutangan ang mga plastik, kayraming kalat

ang pagdumi ng laot ay kanino isusumbat

kayganda ng dagat kung pagmamasdan sa malayo

ngunit lapitan mo, tiyak puso mo'y magdurugo

tangrib at bahura'y bakit nasira't nangatuyo

dahil din ba sa climate change, pag-iinit ng mundo

nakita ko ang isang siyokoy na lumuluha

habang tinatanggal ang plastik sa bibig ng isda

na sa araw-araw, madalas niyang ginagawa

kapwa nilalang sa laot ay sasagiping sadya

ano pa bang kaya nating magawa, kaibigan

upang matulungan ding luminis ang karagatan

habang sa guniguni ko'y may matinding labanan

sigaw ng siyokoy, "Dagat ay hindi basurahan!"

- gregoriovbituinjr.

10.07.2021

* litrato mula sa google

Tikas

TIKAS

tikas ko'y nawala bilang aktibistang Spartan

nang ma-covid, katawang bakal pala'y tinatablan

mukhang di na nagamit ang bawat kong natutunan

bilang mabisang tibak sa anumang sagupaan

nawala sa oryentasyon nang sakit na'y dumapo

saan ako nagkamali't sinapit ko'y siphayo

dati'y nang-iinis lang ng mga trapong hunyango

habang sa kapwa maralita'y doon nakahalo

tila lumambot na ang kamaong may katigasan

nawala na ang tikas, animo'y di na Spartan

dama'y di na kawal ng mapagpalayang kilusan

pakiramdam na'y basahan sa isang basurahan

pasensya na po, ganito ang epekto ng covid

pag-ingatan n'yo rin ang katawan, mga kapatid

at huwag hayaang ang kalusugan ay mabulid

sa salot na covid na laksang buhay na'y pinatid

habang nagpapagaling, patuloy na nagrerebyu

kung makabalik kaya'y tanggapin pa ang tulad ko

habang inuunawa yaong samutsaring isyu

di lang itutula, kundi kikilos na totoo

- gregoriovbituinjr.

10.07.2021

Pagmumuni

PAGMUMUNI

magbasa-basa pa rin at patuloy na magrebyu

ng paborito mong paksa't sumusulpot na isyu

ano nang nangyayari sa klima, barangay, tribu

ayos lang isipin ang nadamang sakit at lumbay

ngunit huwag kalimutang may talino kang taglay

na habang nagpapahinga'y patuloy kang magnilay

huwag hayaang dahil sa sakit, laging tulala

parati pa ring magsuri, isulong ang adhika

ibahagi ang anumang naiisip sa madla

anong balita ang laganap ngayon sa daigdig?

covid nga ba'y nakakonsentra lang sa malalamig?

paanong sa kapayapaan, bansa'y makakabig?

bakit buga ng plantang coal ay nakasusulasok?

sa darating na halalan ay sinong iluluklok?

paano nga ba papalitan ang sistemang bulok?

nais kong manatiling nagsusulat, kumakatha

ilibot ang tingin sa paligid, kayraming paksa

salamat po sa nagbabasa ng katha kong tula

- gregoriovbituinjr.

10.06.2021

Sapantaha

SAPANTAHA

bakit ba lumaganap ang salot na di mapuknat

dahil ba bilyon-bilyon ang populasyon ng lahat

na hatian sa yaman ng lipunan na'y kaybigat

kaya naimbento ang covid, di ko madalumat

tulad ng dyenosidyo ng mga binhi, nauso

ang seedless, upang yaong mga binhi'y bibilhin mo

binhing may intellectual property rights ng negosyo

bibilhin mo sa korporasyong nagpatente nito

kaya magsasaka'y kawawa, binhi na'y bibilhin

sa nais kumontrol ng pinagmulan ng pagkain;

gayundin naman ang covid, tao'y nais patayin

dahil na rin sa hatian sa yaman at pagkain

marami mang nagpo-protesta sa G.M.O.ng salot

kung makapangyarihan ang negosyong nasasangkot

may magagawa ba tayo kung boses nati'y bansot

lalo't covid sa ating mundo'y kaytinding dinulot

- gregoriovbituinjr.

10.06.2021

Maligayang Araw ng mga Guro

MALIGAYANG ARAW NG MGA GURO

sa lahat po ng guro, taasnoong pagpupugay

sa paglaki namin, guro'y sandigan at patnubay

bukod sa aming magulang ay guro ang nagpanday

ng isip at asal ng estudyante, naging gabay

ang mahal kong ina ang talagang una kong guro

ang aking ama naman ay kayrami ring tinuro

upang kaming mga anak ay sadyang mapanuto

silang nagturo't gumabay ng may buong pagsuyo

salamat sa guro ng kinder at elementarya

tunay kayong sa aming puso't diwa'y mahalaga

di lang itinuro'y wika, agham, matematika

kundi good manners and right conduct, wastong disiplina

sa mga guro ko ng hayskul, nagpupugay ako

di rin malimot ang mga guro sa kolehiyo

sa lahat ng aming naging guro, mabuhay kayo!

sa lahat ng guro, kami'y taasnoong saludo!

- gregoriovbituinjr.

10.05.2021

* litratong kuha ng makata noong 2016

Pagtula para sa kalikasan

PAGTULA PARA SA KALIKASAN

patuloy akong tutula para sa kalikasan

dahil ito'y niyakap kong prinsipyo't tinanganan

ibabahagi sa kapwa anumang natutunan

upang kalikasan ay kanila ring alagaan

halimbawa ng mga tinula'y natipong plastik

bakit at paano ba ginagawa ang ekobrik

sa walang lamang bote'y matiyagang nagsisiksik

aba'y isama pa natin ang proyektong yosibrik

magtanim ng gulay sa paso kung nasa lungsod ka

nang balang araw, may mapitas pag ito'y namunga

magtanim ng puno pag ikaw ay nasa probinsya

tulad ng niyog, kalumpit, lipote, saging, mangga

sa kalikasan pa lang, samu't sari na ang isyu

may batas tulad ng Clean Air Act, Clean Water Act tayo

Solid Waste Management Act na dapat sundin ng tao

may Green Climate Fund pa, paano ba nagamit ito?

sumama rin noon sa Lakad Laban sa Laiban Dam

at kaisa sa kampanya laban sa Kaliwa Dam

at naglakad din mula Luneta hanggang Tacloban

sa malamig na Pransya'y sumama rin sa lakaran

at itinula ang mga karanasan at isyu

inilathala't ipinabatid sa kapwa tao

climate justice, climate emergency, ano ba ito

at bakit nag-uusap sa COP ang mga gobyerno

bagamat di lamang sa pisikal kundi sa diwa

ang paraan kong makiisa sa lahat ng madla

upang masagip ang mundong tahanan nating pawa

para sa kalikasan ay patuloy na tutula

- gregoriovbituinjr.

10.05.2021

* ang litrato ay kopya ng dalawang pampletong inilathala ng makata

Lumalalang klima

LUMALALANG KLIMA

ang editoryal ng dyaryong Inquirer, Oktubre Tres,

sa puso't isipan ko nga animo'y tumitiris

"The future is frightening," pamagat nga'y anong bangis

basahin mong buo, ikaw kaya'y makatitiis

sa mga katotohanang inilahad, inulat

hinggil sa klimang pabago-bago, anong marapat

nakakatakot daw ang kinabukasang kaharap

ng mundo, at mga bansa'y dapat pa ring mag-usap

lulubog ang Manila Bay, ang marami pang isla

siyam na taon na lang, anang mga siyentista

magbawas na ng emisyon o lalong lumala pa

ang lagay ng daigdig, ang pabagu-bagong klima

itigil ang plantang coal, mag-renewable energy

nananawagan din sila ng climate emergency

sana, mga gobyerno'y di bulag, pipi, o bingi

sa nagaganap at ulat ng U.N.F.C.C.C.

dapat magkaisa, halina't manawagan tayo

mag-usap at kumilos ang iba't ibang gobyerno

magbawas ng emisyon, magsikilos din ang tao

baka masagip pa ang nag-iisa nating mundo

- gregoriovbituinjr.

10.05.2021

* litrato at datos mula sa kawing na https://www.google.com/amp/s/opinion.inquirer.net/144844/the-future-is-frightening/amp

* U.N.F.C.C.C. - United Nations Framework Convention on Climate Change

Kung bobo...'to

KUNG BOBO...'TO

may mga mahilig gumamit ng pwersa

pagkat tingin, makapangyarihan sila

na ang katwiran ay katwiran ng pera

tauhan ay susubuan lang ng kwarta

ganyan katindi ang kanilang sistema

tulad din ng trapo kapag may halalan

tumakbo dahil mayroong kayamanan

masang gutom ay kanilang babayaran

iboto lang sila sa kapangyarihan

pobre'y papayag na lang sa limangdaan

bobo ba kung tinanggap nila ang pera

at inihalal ang nagbigay ng kwarta

ah, basta may bigas para sa pamilya!

kung boboto, ihalal ma'y walang pera

subalit iyon ang nais ng konsensya!

ano ba ang limang daang pisong iyon

kung sa isang araw, sila'y nakaahon

kaysa nga naman sa utang ay mabaon

muli mang makawawa ng tatlong taon

pinagpalit ma'y kinabukasan doon

maging matalino sana sa pagboto

subalit anong klase ang iboboto?

katanungang dapat saguting totoo

bansa ba'y patakbuhing parang negosyo?

o pagsisilbihang totoo ang tao?

subukang iboto yaong maglulupa

kauri ng magsasaka't manggagawa

di basta sikat na artista't kuhila

kundi prinsipyo'y panig sa kapwa't dukha

sadyang tunay na magsisilbi sa madla

- gregoriovbituinjr.

10.04.2021

* litrato mula sa google

Ka Bien

KA BIEN

minsan ko lang nakaharap si Ka Bien Lumbera

doon sa Diliman, matapos ang isang programa

na pinakilala sa akin ni Ka Apo Chua

buti si Apo'y may kamera't kami'y nagpakuha

subalit wala akong kopya ng litratong iyon

na patunay sana ng pagdalo kong iyon doon

na nakadaupang palad ko si Ka Bien noon

na respetadong National Artist ng ating nasyon

tanging nabiling aklat niya ang mayroon ako

aklat na kayamanan na ng makatang tulad ko

pamagat ay SURI pagkat pagsusuring totoo

hinggil sa panitikan, inakda niya't kinwento

may sinulat sa sariling wika, at may sa Ingles

malalasahan mo kung akda niya'y anong tamis

o mapait pa sa apdo ang indayog at bigkis

iyong mauunawaan, malalim man ang bihis

salamat, Ka Bien, sa ambag mo sa panitikan

ang makadaupang palad ka'y isang karangalan

taaskamaong pagpupugay yaring panambitan

sa Pambansang Alagad ng Sining sa Panitikan

- gregoriovbituinjr.

10.03.2021

* nabili ko ang aklat na Suri: Pag-arok sa Likhang Panitik, ni Bienvenido Lumbera (Abril 11, 1932 - Setyembre 28, 2021), na may 286 pahina, may sukat na 5" X 8", sa halagang P650, noong Hunyo 3, 2021, sa Solidaridad Bookshop sa Ermita, Maynila